سرسبز باد آنكه چو پاكان باستان
آبی بخاك راند و نهالی به بار كرد
پاسداشت حرمت پيشينيان و پيشكسوتان، يادآور سرودهاي باستاني و نغمههاي پهلواني اين سرزمين است، تجليل و قدرداني از عواطف مقدس ايراني است.
اگر در جهان هستي، چيزي سزاوار عشق و اعتنا باشد، اول محبت به ذات هستي بخش و سپس خادمان انسانها است.
در روزگاري كه سنت خرافه و عقب ماندگي فكري برخي را آنچنان اسير كرده بود كه منزلت علم تغذيه و صنايع غذايي را در دنيا و كشور خود درك نكرده و جمله؛آشپزي كه دانشگاه نمي خواهد را به زبان ميآوردند؛ چقدر دردناك و چقدر سخت است، دل انساني را با چنان زخم زباني بيازارند.
اين جمله اي بود كه دكتر هدايت بارها شنيده بود.
اين گفته را بدين جهت در اينجا آوردم كه بدانيد كه چه تلخيها را اين مرد از كساني كه نمي خواستند ميدان و مجالي به روشن انديشان بدهند تحمل كرده است.
به هيچ وجه نمي خواهيم كوچكترين مبالغه اي دربارهي زحمات دكتر هدايت بنمايم، ولي همه شاهد بودند كه چگونه اين مرد فعال و نيك انديش توانست سخن و هدف خود را به كرسي بنشاند.
و اين كاري بود كارستان وعظيم و بزرگ. بدون شك يكي از عوامل و انگيزه تاسيس و بنيان گذاري انستيتو تغذيه نشأت گرفته از افكار نوع دوستانه و انساني اوست. ضمن اشاره بسيار كوتاه به زندگي فرهنگي ایشان، صدق و واقعيت اين گفته را در خواهيد يافت؛ دكتر حبيب اله هدايت در ۱۲۹۹ شمسي در شهرضا (قمشه) اصفهان متولد و دوره دبيرستان را در اصفهان به پايان رساند . تحصيلات دانشگاهي خود را در دانشكده پزشكي تهران گذراند ، دوره انترني را نيز در سرويس جراحي زنان و زايمان به اتمام رساند.
در سال ۱۳۲۷ عازم فرانسه گرديد و ضمن طي دوره تخصصي زنان و زايمان، دورههاي تخصصي بهداشت صنعتي و طب كار را نيز با موفقيت طي كرد .
در ۱۳۳۱ به ايران مراجعت نمود؛ابتدا در كلينيكي به نام حافظ باهمكاري پزشكان سرشناسي چون دكتر نهاوندي، دكتر بهار، دكتر بهي، دكتر نامي و چند پزشك ديگر مشغول شدند.
در ۱۳۳۲ اين كلينيك به عللي تعطيل گرديد. دكتر هدايت به ذوق پزشكي اجتماعي و رشته تخصصي خود تصميم به تاسيس انستيتو بهداشت صنعتي و كار گرفت كه از سوي وزارت بهداري آن زمان مورد موافقت قرار نگرفت.
بالاخره دكتر هدايت موافقت وزارت بهداري را براي بررسي وضعيت بهداشتي كارگران سراسر كشور كسب نمود. ضمن بررسي احوال كارگران چند استان مثل اصفهان، يزد،كرمان و … وضع رقت بار و اسفناك دختران جوان مشغول به كار در كارخانجات قاليبافي كرمان كه اكثراً دچار فقر و كمبودهاي آشكار تغذيه اي بودند، آنچنان او را متاثر كرد كه تصميم گرفت راه حلي براي اين مسئله و مشكلي كه بسياري ديگر از مردمان كشور از آن رنج ميبردند بيابد. بدنبال اين تفكر و تحول روحي كه ناشي از نهايت نوع دوستي و عواطف او بود از عمري كه براي اخذ تخصصهاي پزشكي در زمينههاي زنان و زايمان، بهداشت صنعتي و كار صرف كرده بود، صرف نظر مينمايد. اين يك تفكر ابداعي نبود، بلكه متاثر از ضربان دلي پر مهر و عطوفت انساني بود كه از كرمان آغاز گرديد و اين يك مسير سخت و دشوار بود. به قول خودشان؛ نه من در زمينه تغذيه تخصصي داشتم و نه شخص ديگري در آن زمان در كشور به عنوان متخصص تغذيه وجود داشت. هدايت اين بار بجاي فرانسه، سراغ مشهورترين استاد و متخصص علوم تغذيه؛ پرفسور پلات كه رييس دپارتمان تغذيه دانشگاه لندن بود به انگلستان روانه شد. با وجود مقررات سخت و سنتي دانشگاه لندن، بالاخره براي اخذ تخصص در آنجا پذيرفته شد و پس از طي دوره تخصصي به ايران مراجعت نمودند و تصميم به تأسيس انستيتو تغذيه و صنايع غذايي را دنبال كردند. موضوع را با دكتر جهانشاه صالح- وزير بهداري وقت- كه سابقهي آشنايي با وي را نيز داشت در ميان گذارد. دكتر صالح به علت عدم وجود سازمان و بودجه اي به اين نام فعلاً ايشان را منصرف و پست مدير كل بهداري و شهرداري تهران را به وي پيشنهاد و ميقبولاند، ولي دكتر هدايت مستمراًَ به دنبال هدف خود بود.
بالاخره در سال ۱۹۴۰ اولين سنگ بناي انستيتو تغذيه و صنايع غذايي ايران ابتدا با نام ( انستيتو تغذيه و خواروبار ايران) گذارده ميشود. سخت است باور كنيد كه تشكيل اين انستيتو ابتدا از چند اتاق به عنوان كلاس ، آزمايشگاه ،كتابخانه و … شروع شد .
همينطور گفتني است كه دكتر هدايت با تلاش زياد توانست همكاري سازمان بهداشت جهاني WHO، خواروبار جهاني FAO، يونيسف و نيز همكاري انجمنهاي فرهنگي فرانسه و انگليس را براي توسعه و رشد انستيتو جلب نمايد، بدين طريق توانست عده اي از كارمندان فني و دانشجويان را براي مطالعه و تكميل معلومات به فرانسه اعزام نمايد. اين كشورها ۲۸ بورس در اختيار انستيتو گذاردند كه اين عده براي احراز تجربه و كارشناسي بايد بخشي از آموزشهاي خود را در لندن و پاريس ميگذراندند.
با اتمام ساختمان بيمارستان فيروزگر، انستيتو كه بعنوان مهمان موقت در آنجا مستقر شده بود ميبايست آنجا را تخليه ميكرد. بعد از ماجراي زد و خوردهاي دكتر هدايت با وزير بهداري وقت - دكتر آموزگار - و معاونين او، بالاخره توانست مبلغ ۵۰۰ هزار تومان آن هم به عنوان قرض براي اجاره محل جديد انستيتو اخذ نمايد. با هر زحمت و مرارتي بود به منزل اجاره اي جديد نقل مكان شد. پس از مدت كوتاهي براي توسعه كلاسها و بخش آموزشي، محل جداگانه اي در نظر گرفته شد . بالاخره دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي تاسيس و تشكيل گرديد. بدون هيچ اغراق اين موفقيتها را فقط شخصيت استثنايي او ميتوانست بدست آورد .
" انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي" و " دانشكده علوم تغذيه و صنايع غذايي" پر مرتبت و شوكت امروز به بار نشستة نهالي است كه سالها پيش در چند اتاق كوچك بيمارستان فيروزگر، به دست دكتر هدايت كاشته شد.
در ابتداي كار قسمت عمدهي تدريس در تمام زير مجموعههاي تغذيه و… بهداشت و دروس صنايع غذايي و آزمايشگاهها و …به وسيله خود دكتر هدايت صورت ميگرفت.
پس از تدوين كامل برنامهها براي كاستن از بار سنگين آموزش از دانشمندترين استادان چون: دكتر امين كيوان، دكتر بلاغي، مهندس احمدي، مهندس حيدري، دكتر فرخنده، دكتر شيرين لو، دكتر سروري و... توسط خود دكتر هدايت براي همكاري دعوت به عمل آمد. دانشجويان اين دوره بر خلاف ساير دانشكدهها بايد حدود ۱۸۰ واحد ميگذراندند. اين موضوع گاهي مورد اعتراض دانشجويان قرار ميگرفت - حدود سالهاي ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۶ -. خوشبختانه وجود استادان دانشمند و كثرت واحدهاي درسي به بهترين وجه ممكن به ثمر رسيد. شاگردان خوبي كه ماحصل اين همه حوصله و زحمات دكتر هدايت تربيت شدند در حال حاضر مردان و زنان موفق علوم تغذيه و صنايع غذايي هستند كه در تجارت يا در دانشگاهها و مراكز تحقيقاتي در ايران و سراسر گيتي با سمتهاي علمي و با رتبههاي استاد و محقق برجسته و مسئوليتهاي صنعتي در سطح فوق العاده بالا مشغول به كارند.
در خاتمهي اين گفتار از ديگر استادان دانشمند و اعضاي انجمن تغذيه ايران - اتا- به ويژه دانشمند معظم دكتر مظهري كه الحق مظهر انسانيت بوده و سزاوار هزارگونه سپاس و قدرداني هستند سپاسگزاري مينماييم.
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: علمی ، علوم تغذیه ، ،
برچسبها: